Tavla, dünya genelinde popüler bir oyundur. Nert/nerttahta olarak da adlandırılan bu oyunun geçmişi MÖ 3000’li yıllara dayanmaktadır. Peki, siz tavla hakkında ne biliyorsunuz? Tavla nasıl oynanır ve tavla oynamanın kuralları nelerdir diye merak ediyorsanız cevabını bu içerikte bulacaksınız.
Tavla; eğlenceli ve stratejik düşünme yeteneklerini geliştiren bir oyun. Türkler arasında 1400’lerde yaygınlaşmıştır. Özelikle Osmanlı’nın yükseliş döneminde büyük bir popülerlik kazanmıştır. Günümüzde de en çok oynanan oyunlardan biri.
Bu blog yazısında, tavlanın temel kurallarından başlayarak profesyonel oyuncuların kullandığı stratejilere kadar geniş bir yelpazede bilgi bulacaksınız.
Tavla Tarihi
Tavla, dünya genelinde yaygın olarak oynanan ve köklü bir geçmişe sahip olan bir masa oyunudur. Bu oyun, farklı kültürlerde çeşitli isimler ve kurallarla oynanmış olsa da, temel mantığı ve amacı büyük ölçüde aynıdır. Tavlanın tarihi, binlerce yıl öncesine, antik dönemlere kadar dayanmaktadır.
Tavlanın kökenleri, günümüzden yaklaşık 5000 yıl öncesine dayanır. İlk tavla oyununa benzer oyunlar, Mezopotamya’da oynanmıştır. Antik İran’da, tavlanın bir başka formu olan “Nard” oyunu oynanmıştır.
Tavla, İslam dünyasında da büyük ilgi görmüştür. Araplar ve Persler, tavlayı hem eğlence hem de stratejik bir oyun olarak benimsemişlerdir. Arap fetihleri ve ticaret yolları sayesinde tavla, Orta Doğu’dan Avrupa’ya ve Asya’ya yayılmıştır. Özellikle Bizans İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerinde tavla, saraylarda ve halk arasında oynanan popüler bir oyun haline gelmiştir.
17. yüzyılda, tavla Avrupa’da daha da popüler hale geldi. 18. yüzyılda ise Dünya genelinde yaygınlaşmıştır. Turnuvalar düzenlenmeye ve uluslararası kurallar belirlenmeye başlanmıştır. 1970’lerde, tavla turnuvaları ve şampiyonaları dünya genelinde büyük ilgi görmüş ve profesyonel tavla oyuncuları ortaya çıkmıştır.
Bugün tavla, hem geleneksel hem de dijital platformlarda oynanan popüler bir oyun olmaya devam etmektedir. Tavla, strateji, şans ve beceri gerektiren bir oyun olarak hem rekabetçi hem de eğlenceli bir deneyim sunmaktadır.
Tavla Nasıl Oynanır?
Tavla; iki oyuncu arasında ve özel bir platform üzerinde oynanan zar oyunu. Her oyuncunun 15 taşı vardır. Bu taşların 15’i siyah, diğer 15’i ise beyaz puldur. Bunlar dışında oyunda iki zar bulunur.
Oyunun amacı; taşları tahta üzerinde belirli bir düzene göre yerleştirmektir. Ardından ise rakibin taşlarını bloke ederek, rakipten daha önce tüm taşları kendi alanında toplamaktır.
Profesyonel Tavla Nasıl Oynanır?
Profesyonel tavla; amatör oyuncuların ötesinde strateji, taktik ve ustalık gerektiren bir oyun. Diğer taraftan profesyonel tavla oyuncuları; her hamlelerini dikkatle düşünerek, rakibin hamlelerini tahmin etmeye çalışırlar. Böylece en uygun stratejiyi belirlemeye çalışır.
Daha önce tavla nasıl oynanır başlığı altında toplamda 30 adet pulun olduğundan ve bu pulların iki renkte olduğundan bahsettik. Tavlada sağ ve sol olmak üzere iki ayrı bölüm bulunur. Rakipler pul renklerini belirledikten sonra pullarını hanelerine dizmeye başlarlar.
Bu pulların nasıl dizildiğini biraz sonra anlatacağız. Bu sebeple bu başlıkta oyunun nasıl oynandığını kısaca anlatmak istiyoruz.
Profesyonel tavla oyununda iki oyuncu zarları atarak oyuna başlar. En büyük zarı atan oyuncu, oyuna ilk başlama hakkını kazanır. Oyun topmanda 5 tur oynanır. Bu turların 3’ünü ve daha fazlasını kazanan oyuncu galip olur.
Profesyonel tavlada atılan zara göre pullar hanede ilerletilir. Örneğin; 3-2 zar atıldıysa oyuncu hanesinde oyuncu dilerse tek pulunu 5 adım, dilerse bir pulunu 2 adım diğer pulunu ise 3 adım ilerletir. Eğer hanede iki pul üst üste getirilirse buna “kapı” denir. Kapı yapılan haneye rakip pul koyamaz.
Diyelim ki hanenizde tek bir pul var. Eğer rakip pulunu sizin pulunuzun üstüne koyarsa pulunuzu yer. Rakip pulunuzu yediğinde pulunuzu tekrar oyuna sokabilmeniz için boş bir hanenizin olması gerekir. Ayrıca atacağınız zar sayısının da bu haneye denk gelmesi lazım. Böylece rakibin yediği pulu tekrar oyuna sokabilirsiniz. Aksi takdirde pulunuzu haneye geri koyana kadar oyuna dahil olamazsınız.
Profesyonel Tavla Nasıl Dizilir ve Oynama Yönü Nedir?
Tavla diziminin belli bir kuralı vardır. Pullar hanelere rastgele yerleştirilemez. Profesyonel tavla dizimi şu şekildedir:
- Rakipler kendi pullarından üç tanesini soldaki üçüncü hanesinin üzerine koyar.
- Beş tanesini sağdaki birinci hanenin üzerine koyar.
- Beş tanesini karşı sırada bulunan hanelerin en solundaki birinci hanenin üzerine koyar.
- Son iki pulu ise karşı sıradaki hanelerin en sağındaki son hanenin üzerine koyarak tavla dizilimi gerçekleştirilir.
Profesyonel tavlada pul toplama yönü ise şu şekildedir:
Her oyuncu kendi pullarını saat yönünde hareket ettirmelidir. Pulları sağ üst köşeden toplayarak sol alt köşedeki hanelerde biriktirmelidir. Tüm pullarını kendi hanesine toplayan ilk kişi oyunun birinci turunu kazanır.
Oyunda bazı kurallar da vardır. Kısaca bu kurallara da değinelim:
- Atılan zarlar çift gelirse (1-1, 2-2…6-6 gibi) oyuncu 4 katı olacak şekilde oynama hakkı kazanır. Örneğin; 4 kere 1 oynar.
- Eğer 3-1, 4-2, 5-3 ve 6-4 gibi ardışık rakamlar gelirse oyuncu kapı yapar. (Burada oyuncu dikkatli olmalı ve kapı yapma şansını kaçırmamalı. Bu kural tavla taktikleri arasında en sık kullanılandır.
Erkek Tavlası Nasıl Oynanır?
Erkek tavlası, profesyonel tavla oyununun genel kurallarına dayanır. Ancak bazı bölgelerde, özellikle de Türkiye’de, erkekler arasında oynanan tavla oyununda bazı kültürel ve geleneksel farklılıklar olabilir.
Diğer taraftan tavla dizimi ve oyun yönü de yine profesyonel tavla ile aynıdır. Yine aynı şekilde oynama yönü de aynıdır. Ancak erkek tavlasını farklı kılan kültürdür. Özellikle Türkiye’de oyun esnasında kullanılan terimler rekabeti kızıştırır ve oyunu daha eğlenceli hale getirir.
Örneğin; tavlada 5-5 atmaya dübeş, 6-6 atmaya düşeş denir. Bu terimler Farsça’dan dilimize geçmiştir. Ayrıca oyunda rakibiniz kendi evinde pul toplamadan siz tüm pullarınızı toplarsanız rakibinizi “mars” etmiş olursunuz.
Kız Tavlası Nasıl Oynanır?
Kız tavlası da genel olarak tavlanın temel kurallarına dayanır. Ancak bazı toplumlarda, özellikle de Ortadoğu ve Asya’da, kızlar arasında oynanan tavla oyununda belirli kurallar veya adetler olabilir.
Diğer taraftan kız tavlası klasik tavlaya göre daha kolaydır. Tavlada pul dizimi klasik tavlaya göre farklıdır.
Kız Tavlasında Pul Nasıl Dizilir ve Oynama Yönü Nedir?
Bu oyunda, oyuncular pullarını karşılıklı ya da çaprazlama olacak şekilde dizebilirler. Dizim ise şu şekildedir:
- 6, 5 ve 4 kapılarına 3’er adet pul dizilir.
- 3, 2 ve 1 kapılarına ise 2 adet pul dizilir.
Erkek tavlasında pullar tüm platformu kaplayacak şekilde sıralanır. Ancak kız tavlasında iki alan boş bırakılır. Diğer taraftan kız tavlasında kapı alma ve kırma yoktur.
Tavlada Pul Toplama Kuralları
Yukarıda tavla nasıl oynanır konusu ayrıntılı bir şekilde ele aldık. Şimdi tavlada pul toplama kurallarını genel olarak sıralayacağız. İşte, tavlada pul toplama kuralları:
- Öncelikle her oyuncu pulları saat yönünde hareket ettirerek kendi evinde toplamalı.
- Taşlar, oyun tahtasındaki üç bölge olan rakip taşlarının bulunduğu, orta alan ve kendi ev alanınız içinde hareket eder.
- Rakip taşlarını bloke etmek, onların ilerlemesini engellemek ve daha fazla taşınızı eve getirmek için önemlidir.
- Rakip taşları birbirinden izole edip, onları düşürmek (oyun dışına çıkarmak) için gerekli hareketleri yapın. Rakibinizin taşları düşürmek, oyunu kazanmanızı kolaylaştırır.
- Oyuncular zar atarlar ve zarlar üzerinde belirtilen sayı kadar hamle yapabilirler. İki zarı da kullanarak, bir taşı bir veya iki farklı pozisyona yerleştirebilirsiniz. Eğer zar atıldığında hamle yapılamayacaksa, sıra diğer oyuncuya geçer.
İşte, karmaşık gibi görünse de tavla oynamak bu kadar kolay.
Tavla İpuçları
Tavla oynamak çok keyiflidir. Daha iyi bir tavla oyuncusu olmak isterseniz, dikkat etmeniz gereken bazı ipuçları bulunuyor.
İşte, sizin için hazırladığımız tavla ipuçları.
- Taşlarınızı Korumalısınız: Tek taş, rakibinize vurma fırsatı verir. Bu nedenle taşlarınızı çiftler halinde hareket ettirmelisiniz. Kendi bölgelerinizde ve rakibinizin bölgesinde emniyetli taşlar oluşturmak için taşlarınızı stratejik olarak yerleştirmelisiniz.
- Stratejik Hareketler Yapmalısınız: Taşlarınızı birbirine yakın tutarak hem hareket alanınızı genişletir hem de rakibinizin vurma ihtimalini azaltırsınız. Bu yüzden, taşlarınızı yakın tutmalısınız. Rakibinizin hareket alanını kısıtlamak için arka arkaya gelen kapılar (blot) oluşturun. Bu, rakibinizin taşlarını ilerletmesini güçleştirecektir.
- İleriyi Düşünmelisiniz: Hareketlerinizi yaparken birkaç hamle sonrasını düşünmelisiniz. Bu, oyun sırasında daha iyi stratejiler geliştirmenize yardımcı olacaktır. Rakibinizin hamlelerine karşı hazırlıklı olmak için birden fazla stratejiniz olmalıdır.
- Atak ve Savunma Dengesi Kurmalısınız: Oyun sırasında sadece savunmaya ya da saldırıya odaklanmak yerine her iki stratejiyi de dengeli bir şekilde kullanmalısınız. Risklerinizi hesaplayarak hamle yapmalısınız.
- Zar Yönetiminizi İyi Yapmalısınız: Zar atışlarını en verimli şekilde kullanmak, başarılı bir tavla oyuncusu olmanın anahtarıdır. Zar kombinasyonlarını iyi değerlendirmelisiniz.
- Rakibinizi Analiz Etmelisiniz: Rakibinizin stratejilerini ve hamlelerini analiz ederek ona karşı daha etkili stratejiler geliştirebilirsiniz.
- Sabırlı ve Dikkatli Olmalısınız: Her hamleyi dikkatlice düşünerek yapmalısınız. Aceleci davranmak hatalara yol açabilir. Tavla uzun sürebilir, sabırlı olmalısınız.
- Oyun Sonu Stratejilerinizi İyi Belirleyin: Oyunun sonuna yaklaştığınızda taşlarınızı çıkarmaya başlamadan önce rakibinizin durumunu analiz etmelisiniz. Taşları çıkarırken dikkatli olun ve stratejik davranın.
