Deniz, sadece bir su kütlesi değildir. İnsana huzur ve mutluluk katar. En karanlık düşüncelerin de ortağı olur, en aydınlık fikirlerin de. Denizin büyüsü, birbirinden yetenekli şairleri de kendine çekmiştir. Türk ve Dünya Edebiyatı’nın önemli şairlerinin kaleminden dökülen deniz şiirleri için yazımızın devamını okuyabilirsiniz.
Deniz, tanımlanması zor bir efsuna sahiptir. İnsanların pek çoğu, kendilerini iyi hissetmediklerinde deniz kıyısına atarlar kendilerini. Çoğu zaman büyük ve aşılması zor dalgalar, düşüncelerimizi de alır götürür. Sonsuz maviliğin içerisinde kendimizi kaybederiz. Bu nedenle, deniz bize bambaşka bir deneyim sunar.
Hem en güzel anların hem de en büyük zorlukların paydaşıdır. Bir arkadaş gibi dert dinler, sohbet eder, akıl verir. Bu sebeptendir ki, birçok insan denizden vazgeçemez. Denizin bu büyüleyici havası, şairleri de derinden etkilemiştir. Söylemek istediklerini sesli bir şekilde dile getirmek yerine kağıda döken şairler; elbette ki, deniz için de pek çok şey söylemiştir. Sizi hayal dünyanızda bir yolculuğa çıkaracak deniz şiirlerini sizler için derledik.
İkinci Yeni Şairlerinden Deniz Şiirleri
Bireysel ve öznel bir anlatımı tercih eden İkinci Yeni şairleri, kendilerini ilk kez 1950’li yılların sonlarında duyurmuştur. Özellikle 1960’lı yıllara damga vuran İkinci Yeni Akımı, şiirlerde kapalı ve öznel bir anlatımı tercih eder. Dilin sınırlarının zorlandığı bir üslup söz konusudur. Türk Edebiyatı için önemli bir dönüm noktasıdır. Çünkü, daha sonra gelen edebi akımları da etkilemiştir. Edip Cansever, Turgut Uyar, İlhan Berk, Ece Ayhan, Cemal Süreya gibi önemli şairler; İkinci Yeni’nin önemli temsilcileridir. Bu şairlerin pek çoğunun kaleminden, deniz ile ilgili mısralar da dökülmüştür. İşte, İkinci Yeni şairlerinin deniz şiirleri.
Şiirin Deniz Kıyısındaki Sesi – Ece Ayhan
İlginizi Çekebilir: Edebiyat Temalı Hediye Fikirleri
Denize atılmış şiirdir bence
Yurtsayan, yurdu bilinmeyen bir yıldız
Şiirin deniz kıyısındaki sesine bırakılmış ölümdür
yanacak sarayların kestiği bir, yarım ay.
Deniz Kitabı – İlhan Berk
VI
Doğabilim
Bitkileri öğreniyorum. Otları, çiçekleri
Bir taflanı alıyorum. Taflan bu diyorum.
Başlıyorum incelemeye tutup iki ucundan.
Bir pelin yaprağını koparıyorum sonra
Özsuyu çıkıyor elime. Bir dalı kanırtıyorum
Yininden. Uzun, incecik bir söğüt dalını
Damarlarını sayıyorum, bir suya bırakıyorum
Dünyanın en güzel yeşili o zaman anlıyorum.
Böyle bütün gün dolaşıp duruyorum
Sonra birden kağıda kaleme sarılıyorum.
Atlas
Ölü Bir Deniz Yıldızı – Edip Cansever
Ey sonbahar! ey düşsel yolculuk! seni
Dolaştım yaz sıcaklarında, bekledim
Duydum ki benim değildi artık, doğanın
Kalbiydi uçurumlar toplamı kalbim.
De bana, anlat bana, öyleyse neden hatırlıyorum onu
O fırtına kuşunu gölgesini yere düşüren
Gittiydi geldiği yere, uzaklığına
Döner mi bir daha dönmez mi bilmem
Yüklenip yittiydi gözden onca çırpınışları
Ne sevinç bıraktıydı içimde, ne keder, ne acı
Bir sen kalmıştın sen, ey sonbahar ilimi, dörtnala gelen
Bir atın kalkışı gibi kalkıp da gözlerimden.
Parlar ki şimdi arasıra geceleri
Diplerde, derinlerde, yalnızlığımda
Ölü bir deniz yıldızıdır mutluluk
O nedensiz mutluluk, olsa da olur olmasa da.
Orhan Veli’nin Kaleminden Deniz Şiirleri
Melih Cevdet Anday ve Oktay Rifat ile beraber Garip Akımı’nın öncüsü olan Orhan Veli, mizah, ironi ve toplumsal eleştirileri şiirinde birleştirir. Ayrıca, yalın bir dil kullanmaktadır. Çok genç yaşta aramızdan ayrılmış olsa da Türk Edebiyatı’nda kalıcı izler bırakmış bir şairdir. İşte, Orhan Veli’nin deniz ile ilgili en güzel şiirleri.
Deniz – Orhan Veli
Ben deniz kenarındaki odamda,
Pencereye hiç bakmadan
Dışardan gecen kayıkların
Karpuz yüklü olduğunu bilirim.
Deniz, benim eskiden yaptığım gibi,
Aynasını odamın tavanında
Dolaştırıp beni kızdırmaktan
Hoşlanır.
Yosun kokusu
Ve sahile çekilmiş dalyan direkleri
Sahilde yasayan çocuklara
Hiçbir şey hatırlatmaz.
Denizi Özleyenler İçin – Orhan Veli
Gemiler geçer rüyalarımda,
Allı pullu gemiler, damların üzerinden;
Ben zavallı,
Ben yıllardır denize hasret,
“Bakar bakar ağlarım.”
Hatırlarım ilk görüşümü dünyayı,
Bir midye kabuğunun aralığından;
Suların yeşili, göklerin mavisi,
Lapinaların en harelisi…
Hala tuzlu akar kanım
İstiridyelerin kestiği yerden.
Neydi o deli gibi gidişimiz,
Bembeyaz köpüklerle, açıklara!
Köpükler ki fena kalpli değil,
Köpükler ki dudaklara benzer;
Köpükler ki insanlarla
Zinaları ayıp değil.
Gemiler geçer rüyalarımda,
Allı pullu gemiler, damların üzerinden;
Ben zavallı,
Ben yıllardır denize hasret
Deniz Kızı – Orhan Veli
Denizden yeni mi çıkmıştı, neydi;
Saçları, dudakları
Deniz koktu sabaha kadar;
Yükselip alçalan göğsü deniz gibiydi.
Yoksuldu, biliyorum
– Ama boyna da yoksulluk sözü edilmez ya-
Kulağımın dibinde, yavaş yavaş,
Aşk türküleri söyledi.
Neler görmüş, neler öğrenmişti kim bilir.
Denizle boğaz boğaza geçen hayatında!
Ağ yamamak, ağ atmak, ağ toplamak,
Olta yapmak, yem çıkarmak, kayık
temizlemek…
Dikenli balıkları hatırlatmak için
Elleri ellerime değdi.
O gece gördüm, onun gözlerinde gördüm;
Gün ne güzel doğarmış meğer açık denizde!
Onun saçları öğretti bana dalgayı;
Çalkalandım durdum rüyalar içinde.
Gün Olur – Orhan Veli
Gün olur, alır başımı giderim,
Denizden yeni çıkmış ağların kokusunda
Şu ada senin, bu ada benim,
Yelkovan kuşlarının peşi sıra.
Dünyalar vardır, düşünemezsiniz;
Çiçekler gürültüyle açar;
Gürültüyle çıkar duman topraktan.
Hele martılar, hele martılar,
Her bir tüyünde ayrı bir telaş!
Gün olur, başıma kadar mavi;
Gün olur, başıma kadar güneş;
Gün olur, deli gibi…
Necip Fazıl Kısakürek’ten Deniz Şiirleri
Türk Edebiyatı ve düşünce dünyasının önemli isimlerinden biri olan Necip Fazıl Kısakürek; tasavvufi ve mistik konulara odaklanmıştır. Eserlerinde, derin bir manevi arayış ve varoluşsal sancılar görülmektedir. Şiirin yanı sıra; tiyatro oyunları ve denemeler de yazmıştır. İşte, Necip Fazıl Kısakürek’in en güzel deniz şiirleri.
Azgın Deniz – Necip Fazıl Kısakürek
Hangi hissin parmağı dokundu ki, derine,
Düştü bir gizli alev salkımı içerine?
Hangi kabus bastı ki, seni uykularında,
Birdenbire cehennem kaynadı sularında?
Örtüldü baştan başa tenin beyaz bir terle,
Duman duman yayılan incecik köpüklerle.
Hangi dert kaldı, söyle, bağrına üşüşmeyen,
Hangi ölüm şarkısı, bu dilinden düşmeyen?
Hangi öfkeyle yüzün, böyle karıştı yer yer,
Sana yan mı baktılar, bir şey mi söylediler?
Bir şey dinleme artık, artık bir şey dinleme!
Çağır, bütün günahkar ruhları cehenneme!
Karşına, sahil, kaya, insan kim çıkarsa vur!
Vur başına, alemde, kör, sağır, ne varsa vur!
Sal her taraftan, dağdan, gökten, pencereden sal!
Nihayet kala kala dünyada tek kişi kal!
Takvimdeki Deniz – Necip Fazıl Kısakürek
Hasreti denizlerin,
Denizler kadar derin.
Ve o kadar bucaksız.
Ta karşımda yapraksız
Kullanılmış bir takvim.
Üzerinde bir resim;
Azgın, sonsuz birdeniz.
Kaygısız, düşüncesiz,
Çalkanıyor boşlukta
Resimdeyse bir nokta;
Yana yatmış bir gemi,
Kaybettiği alemi
Arıyor deryalarda.
Bu resim rüyalarda
Gibi aklımı çeldi,
Bana sahici geldi.
Geçtim kendi kendimden,
Yüzüme o resimden,
Köpükler vurdu sandım.
Duymuş gibi tıkandım,
Ciğerimde bir yosun.
Artık beni kim tutsun.
Denizler oldu tasam,
Yakar onu bulmazsam
Beni bu hasret dedim
Varırım elbet dedim.
Bir ömür geze geze
Takvimdeki denize.
Ne var bana ne oldu
Odama nasıl doldu
Birden bire bu meltem
Ve dalgalandı perdem
Havalandı kağıtlar.
Odamda kıyamet var.
Ah yolculuk yolculuk
Ne kadar baygın soluk
O gün bizde betbeniz
Ve ne titrek kalbimiz.
Ve eşyamız ne küskün.
Yola çıktığımız gün
Bir sıraya dizilmiş
Gözyaşlarını silmiş,
Bakarlar sinsi sinsi
Niçin o anda hepsi
Bir kuş gibi hafifler
Arkandan geleyim der
Niçin o güne kadar
Dilsiz duran ne kadar
Eşya varsa dirilir
Yolumuza serpilir
Ufak böcükler gibi
Gezer onların kalbi
Üstünde döşemenin
Gizli bir didişmenin
Saati çalar o an
Birden bakar ki insan
Herşey karmakarışık.
Ayırmak olmaz artık
Bir kalbi bir taraktan
Ve kalb ağlayaraktan
Çekilir geri geri
Terkeder bu mahşeri.
Bu mahşerin içinden
O gün ben de geçtim ben,
Nem varsa evim, anam,
Çocukluğum, hatıram,
Ve ne sevdalar serde
Bıraktım gerilerde
Kaçar gibi yangından.
Rüzgarların ardından
Baktım da süzgün süzgün
Kurşun yükünü gönlün
Tüy gibi hafiflettim.
Denize hicret ettim.
Dünya Edebiyatı Şairlerinin Deniz Şiirleri
Dünya Edebiyatı’nın önemli şairlerinin kaleminden de elbette ki, denizle ilgili sözler dökülmüş. İşte, Dünya Edebiyatı şairlerinden deniz şiirleri.
İnsan ve Deniz – Charles Baudelaire
Sen, hür adam, seveceksin denizi her zaman;
Deniz aynandır senin, kendini seyredersin
Bakarken, akıp giden dalgaların ardından.
Sen de o kadar acı bir girdaba benzersin.
Haz duyarsın sulardaki aksine dalmaktan;
Gözlerinden, kollarından öpersin, ve kalbin
Kendi derdini duyup avunur çoğu zaman,
O azgın, o vahşi haykırışında denizin.
Kendi aleminizdesiniz ikiniz de.
Kimse bilmez, ey ruh, uçurumlarını senin;
Sırlarınız daima, daima içinizde;
Ey deniz, nerde senin iç hazinelerin?
Ama işte gene de binlerce yıldan beri
Cenkleşir durursunuz, duymadan acı, keder;
Ne kadar seversiniz çırpınmayı, ölmeyi,
Ey hırslarına gem vurulmayan kardeşler!
Deniz – Alain Bosquet
Deniz mavi bir balık yazıyor,
siliyor gri bir balığı.
Deniz alev alan bir kruvazör yazıyor,
siliyor kötü yazılmış bir kruvazörü.
Şairlerden daha şair
müzisyenlerden daha müzisyen
benim yorumcumdur,
eski deniz,
geleceğin denizi,
taçyaprak taşıyıcısı
kürk taşıyıcısı.
Yerleşiyor içimin derinliğine:
yeşil bir güneş yazıyor,
siliyor eflatun bir denizi.
Yarı açık bir güneşi yazıyor deniz
kaçıp giden bin köpekbalığı üzerine.
