Değerli taşlar, yüzyıllardır insanlığın ilgisini çekmiştir. Bu mistik, doğal ve zarif oluşumlar benzersiz şekilleri, parlak görünümleri ve renkleriyle hep göz kamaştırıcı olmuşlar.
Değerli taşların her biri birbirinden farklı özelliklere sahiptir. Örneğin; elmasın göz kamaştıran ışıltısı, yakutun sıcacık kırmızı rengi, safirin derin mavisi, zümrütün ise canlı yeşil rengi insanların estetik zevkine ve hayal gücüne hep hitap etmiştir.
Biz de hazırladığımız değerli taşlar listesi ile doğanın renkli ve benzersiz eserlerine doğru keyifli bir yolculuğa çıkacağız. İşte, tabiat ananın en güzel eserleri olan doğal taşlar ve özellikleri.
Değerli Taşlar İsimleri ve Özellikleri
Doğada farklı özelliklere sahip pek çok taş bulunmaktadır. Her birini farklı kılan en az bir özelliği var. İşte, en değerli taşlar sıralaması ve özellikleri:
1. Elmas
İlginizi Çekebilir: Zarif ve Şık Aksesuarlar
Karbonun yoğun basınç ve sıcaklık altında kristalleşmesiyle elmaslar oluşur. Mücevherler arasında en değerli taşlardan biridir.
Elmasların renksiz olanları idealdir. Ancak yeryüzünde farklı renklere sahip elmaslar da vardır. Genellikle madenlerde, nehir yataklarında ve kumullarda bulunurlar.
Elmasların fiyatı ise taşın kalitesine göre değişir. Bu değerli taşın kalitesi de berraklığına, rengine, kesimine ve karatına göre değişiklik gösterir. Elmaslar içinde en değerli olanları ise büyük, berrak ve renksiz olanlardır.
Bugün Topkapı Sarayı’nda yeryüzünün en büyük elması diyebileceğimiz Kaşıkçı Elması bulunmaktadır. 86 karatlık bu elmas büyük olmasının yanı sıra etrafında işlenen elmaslar sayesinde daha gösterişli hale getirilmiş.
2. Kırmızı Yakut
Alüminyum oksit minerallerinin kristalleşmesiyle oluşan yakutlar, içinde bulunan krom sebebiyle kırmızı renge sahipler. Dünyada nadir bulunan değerli taşlardan biridir.
Genellikle Rusya, Sri Lanka, Myanmar ve Tayland gibi ülkelerde çıkarılırlar. Renk ve berraklık ise yakutların değerini belirleyen en önemli faktörlerdir.
Yakutların diğer bir özelliği ise güzelliği, aşkı ve asaleti simgelemeleri. Bu sebeple hükümdarlıklarda da sıkça kullanılan değerli taşlardan olmuşlardır.
Genel itibariyle yüzük, gerdanlık ve büyük broşlarda kullanılırlar.
3. Mavi Safir
Korindon mineralinin kristalleşmesiyle meydana gelen safir, şüphesiz değerli taşlar arasındaki en gizemli olan taştır. Ona mavi rengini verense içinde bulunan demir ve titanyum mineralleridir.
Genel itibariyle Madagaskar, Tayland, Myanmar ve Sri Lanka gibi ülkelerde çıkarılmaktadır. Safirlerin değerini etkileyen faktörler ise; rengin berraklığı, kesimi ve kökeni şeklindedir.
Bu taş “Mavilerin Efendisi” olarak anılmaktadır. Doğada mavi renginin farklı tonlarında bulunabilirler. Açık mavi safirler dişi, koyu mavi safirler ise erkek safir olarak isimlendirilmektedir.
Elbette mavi safir dışında farklı renklere sahip safirler de bulunmaktadır. Mücevherat sektöründe de gerek mavi rengi, gerek farklı renkleri kullanılmaktadır.
4. Yeşil Zümrüt
Beril minerallerinin kristalleşmesiyle meydana gelen zümrütler, içinde bulunan krom ve vanadyum mineralleri sayesinde yeşil renge sahip olurlar. Detaylı, hassas ve işlemesi zor bir taştır. Bu sebeple de “Taşların Kraliçesi” olarak anılmaktadır.
Dünyada en çok çıkarıldıkları ülkeler arasında; Kolombiya, Brezilya, Zimbabve ve Zambiya gibi ülkelerdir. Zümrütlerin değeri ise yeşil rengin doygunluğuna ve koyuluğuna, berraklığına ve çatlaksızlığına göre değişir. Zümrüt ne kadar koyu renge sahipse, pürüzsüzse ve berraksa o kadar değerli olur.
Yine diğer taşlarda olduğu gibi mücevherat sektöründe kullanılmaktadır. Özellikle yüzükler ve gerdanlıklarda sıklıkla kullanıldığını görürüz. Hatta meşhur Hürrem Sultan yüzüğünde kullanılan taş da zümrüttür.
5. Pırlanta (Renksiz)
Pırlantalar, karbonun yüksek basınç ve sıcaklık altında kristalleşmesiyle meydana gelirler. Kadınlar arasında oldukça popüler bir taştır. Elmasın kesilmesi ve parlatılmasıyla elde edilirler.
Diğer değerli taşlara göre daha ulaşılabilir olması sebebiyle mücevherat sektöründe sıklıkla tercih edilmektedir. “Elmasın Yavrusu” olarak da anılmaktadır. Ana pırlanta madenleri dünyada genel itibariyle Afrika, Avustralya, Rusya ve Kanada’da bulunmaktadır.
Pırlantanın değeri ise 4C kuralına göre belirlenmektedir. Bu kurallar şu şekilde:
- Cut (Kesim)
- Carat (Karat)
- Clarity (Berraklık)
- Color (Renk)
Pırlanta satışının kolay yapılabilmesi için sektörde farklı sınıflara ayrılmıştır. D sınıfı pırlantalar en değerli olanlardır. Dolayısıyla en nadir pırlantalar arasında yer alırlar. Z sınıfına doğru ise pırlantanın değeri azalır.
6. Zirkon
Silikat minerallerinin kristalleşmesiyle meydana gelen zirkonlar, doğada farklı renklerde bulunabilirler. Dünyada genel itibariyle Sri Lanka, Tayland, Avustralya, Kamboçya ve Mozambik gibi ülkelerde çıkarılmaktadır.
Yine bu taşın değerini de rengi, kesimi ve berraklığı belirler.
7. Kuvars
Silikon dioksitin kristalleşmesiyle oluşan kuvarslar; ametist, citrin ve roze kuvars çeşitleriyle bilinmektedir. Dünyada genellikle Brezilya, Madagaskar, ABD, Rusya ve Çin gibi ülkelerde çıkarılırlar.
Kuvarsların değeri de diğer taşlarda olduğu gibi rengine, berraklığına ve kesimine göre değişir. Mor renkli kuvarslar en değerli kuvarslardır.
8. Turmalin
Kompleks bir bor minerali grubundan gelen turmalin taşı, doğada farklı renklerde bulunabilir. Turmalin taşının rengi dıştan içe doğru değişmektedir. Bu sebeple de “Gökkuşağı Taşı” olarak da anılmaktadır.
Bu taş Afganistan, Brezilya, Nijerya ve Mozambik gibi ülkelerden çıkarılmaktadır. Genel itibariyle dekorasyon alanında kullanılmaktadır.
9. Opal
Doğada farklı renklerde bulunan opallar; Avustralya, Meksika, Brezilya ve Etiyopya gibi ülkelerde çıkarılmaktadır. Siyah renkli opal en nadir görünendir. Bu sebeple siyah opal taşı diğer renklere göre daha değerlidir.
Opaller özellikle kolye ve bileklik yapımında kullanılırlar ve enerjisi olduğuna inanılan taşlar arasında yer alırlar. Meditasyonda da sıklıkla kullanılan bu taş; kişilerin üzerindeki negatif enerjiyi temizler ve duyguların dengelenmesine yardımcı olur.
10. Akuamarin
Mavinin en güzel tonuna sahip olan akumarin taşı, beril mineralinin bir çeşidinden oluşmaktadır. İçeriğinde bulunan demir bu taşa mavi rengini verir. Büyük bir kısmı Brezilya’dan çıkarılmaktadır. Ancak Pakistan, Nijerya ve Mozambik gibi ülkelerden de çıkarılır.
Görünüşü okyanusu andırdığı için “Denizkızı Taşı” olarak da anılmaktadır. Yine bu taşında insan enerjisi ve sağlığı üzerinde etkileri olduğuna inanılır.
Özellikle güven duygusunu geliştirir, vakti dolmuş enerjinin temizlenmesini sağlar ve mutluluk getirdiğine inanılır.
11. Tanzanit
Bir zoisit minerali olan kalsiyum alüminyum hidroksil sorosilikattan oluşan bu taş, sadece Tanzanya’dan bulunmaktadır. Adını da çıkarıldığı ülkeden almıştır. Özellikle Tanzanya’nın Merenani bölgesinde bulunmaktadır.
Bu taş “Mavi Zoisit” olarak da anılmaktadır. Yine insan enerjisine iyi gelen taşlardan biridir.
Özellikle negatif enerjiyi pozitif enerjiye dönüştürdüğüne inanılmaktadır. Diğer taraftan stresi azaltır ve sakinleştirici bir etkisi vardır.
12. İnci
Yumuşak dokulu bir deniz kabuğunun içinde yaşayan salyangozun savunma mekanizması sonucu oluşan inciler, denizin derinliklerinden çıkarılan değerli taşlar arasında yer alır. Mücevherat sektörünün gözde parçalarından biridir. Zarif ve şık bir görünüme sahip olan bu taş çoğunlukla kolye, küpe ve saç aksesuarı yapımında kullanılır.
Çoğunlukla Japonya, Çin, Avustralya ve Tahiti’den çıkarılmaktadır. İncilerin değeri ise; boyutuna, parlaklığına, şekline, yüzey kalitesine ve rengine göre değişir. Özellikle iri, yuvarlak, parlak ve az kusurlu olan inciler daha değerlidir.
Değerli Taşlar ile İlgili Merak Edilenler
Yukarıda doğada kendiliğinden var olan farklı taş çeşitlerine ve özelliklerine değindik. Bu başlık altında da bu taşlarla ilgili en çok merak edilen soruların cevaplarını derledik. İşte, en çok merak edilen sorular ve cevapları:
Değerli Taşlar Nerelerde ve Nasıl Bulunur?
Değerli taşlar, genel itibariyle özel jeolojik koşullar altında oluşurlar. Yeryüzünde bu koşullar belirli bölgelerde yoğunlaşmıştır.
Örneğin; elmaslar genel itibariyle Afrika, Avustralya, Rusya ve Kanada gibi ülkelerde bulunurlar. Zümrütler ise Kolombiya, Zimbabve ve Zambiya gibi ülkelerden çıkarılır.
Taşların yoğun olarak bulunduğu yerlerde özel çalışmalar yapılır. Burada kurulan madenlerde işçiler taş arayışına girerler ve bunu yaparken teknolojiden de faydalanılabilir.
Dünyadaki En Değerli Taş Nedir?
Dünyanın en değerli taşı elmas olarak kabul edilir. Yüksek sıcaklık ve basınç altında karbonun kristalleşmesiyle oluşan bu taş özellikle doğada nadir bulunması sebebiyle oldukça değerli. Diğer taraftan oluşum süresi de diğer taşlara göre daha uzundur. Esasında bu taşı nadir kılan da bu özelliğidir. Lüksün ve zenginliğin sembolü olan bu taş pazardaki talep sebebiyle değerini gün geçtikçe arttırmaktadır.
En Güçlü Taş Nedir?
Doğanın en güçlü taşları arasında da elmas ilk sırada yer alıyor. Hatta doğadaki en sert malzemelerden biri. Mohs sertlik ölçeğinde de 10 değerine sahip.
Bu özelliği elmasın dayanıklılığını ve sertliğini kanıtlıyor. Ayrıca sert ve dayanıklı olması sebebiyle kırılmalara ve çizilmelere karşı oldukça dayanıklı.
Bu özellikleri elmastan pek çok endüstride yararlanılmasını sağlamış. Özellikle mücevherat ve endüstriyel kesme alanlarında sıklıkla kullanılmaktadır.
Safir mi Daha Değerli Zümrüt mü?
Safirlerin ve zümrütlerin değerleri belli faktörlere göre değişkenlik gösterir. Dolayısıyla hangisinin değerli olduğu bu özelliklere göre değişir.
Ancak genel itibariyle safir mavi rengi ve nadir bulunması sebebiyle zümrütten daha değerlidir. Ancak yüksek doygunlukta yeşil renge sahip bir zümrüt safirden daha değerli olabilir.
Türkiye’de Hangi Değerli Taşlar Vardır?
Türkiye’nin zengin mineral ve değerli taş kaynakları vardır. En çok bilinen değerli taşların pek çoğuna Türkiye’de rastlanabilmektedir. İşte, Türkiye’de bulunan bazı değerli taşlar ve onlar hakkında bilgiler.
- Zümrüt: Türkiye’de zümrüt yatakları genelde Muğla ve Aydın bölgelerinde bulunmaktadır. Yeşil renktedir ve mücevherat sektöründe oldukça değerlidir.
- Yakut: Türkiye’deki yakut yatakları Afyonkarahisar ve Erzurum civarındadır. Kırmızı renktedir ve değerli taşlar arasında çok popülerdir.
- Safir: Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde safir yataklarına rastlamak mümkündür. Mavi renktedir ve oldukça popülerdir.
- Opal: Özellikle Balıkesir ve Eskişehir civarında opal yataklarına rastlanır. Çeşitli renklerde olabilir ve özellikle ışık oyunlarıyla meşhurdur.
- Turkuaz: Özellikle İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde turkuaz yatakları vardır. Mavi ve yeşil renktedir, Türkiye’nin simgesi haline gelmiştir.
- Ametist: En çok Balıkesir ve Kütahya’da bulunur. Mor renktedir ve oldukça popülerdir.
- Garnet(Lal Taşı): Garnet yatakları en çok Bursa ve Kütahya civarında bulunur. Kırmızıdan yeşile kadar çeşitli renklerde bulunabilmektedir.
- Krizopras: Krizopras yatakları Bilecik ve Bursa’dadır. Elma yeşili renktedir ve nadir bulunan değerli bir taştır.
- Jasper: Çanakkale ve Bursa civarında rastlanır. Çeşitli renk ve desenlerde bulunabilmektedir.
- Oniks: Genelde İç Anadolu ve Marmara bölgelerinde oniks yatakları mevcuttur. Siyah ve beyaz renklerdedir ve dekoratif amaçlarla kullanılır.
Yarı Değerli Taşlar Nelerdir?
Yarı değerli taşlar, hem estetik hem de fonksiyonel özellikleri ile insan hayatında önemli bir yere sahiptir. Genelde, doğada bulunan ve estetik, dekoratif veya tıbbi amaçlarla kullanılan mineraller veya mineraloidlerdir. Değerli taşlardan daha yaygın bulunurlar ve fiyatları daha uygundur. İnsanlık tarihi boyunca takı yapımında, süs eşyalarında ve spiritüel uygulamalarda kullanılmıştır. Biz de, sizler için bazı yarı değerli taşları ve onların özelliklerini derledik.
- Ametist: Mor bir renge sahip olan ametist, kuvars ailesine ait bir mineraldir. Rengini demir ve diğer minerallerin katkıları sayesinde alır. Antik çağlardan beri sakinleştirici ve koruyucu özellikleri ile bilinir. Stresi ve kaygıyı azalttığına inanılır. Bu nedenle, stres ve kaygı gibi problemlerde tercih edilir.
- Akik: Genelde bantlı desenler gösterir ve bir tür kalsedondur. Çok dayanıklıdır. Bu sebeple, süs eşyalarında sıkça kullanılır. Çeşitli renklerde bulunabilen akik, enerjiyi dengeler ve zihinsel netliği artırır.
- Lapis Lazuli: Koyu mavi renkte olup içinde pirinç rengi pirit tanecikleri barındıran bir taştır. Eski Mısır’da firavunların mezarlarına konulan bu taş, bilgelik ve doğruluk simgesi olarak kabul edilmiştir.
- Turkuaz: Antik çağlardan beri değerli bir taş olarak kabul edilir. Türkiye, İran ve Amerika’da çok bulunur. Koruyucu özelliklere sahip olduğuna inanılır. Bu nedenle, nazara karşı kullanılmaktadır.
- Sitrin: Bir kuvars türüdür ve rengi sarıdan kahverengiye kadar değişiklik gösterir. Rengi Güneş ışığını andırdığından dolayı mutluluk ve pozitif enerji verdiğine inanılır. Bolluk ve bereket getirdiğine inanıldığından dolayı ticaretle uğraşan insanlar tarafından tercih edilir.
- Aventurin: Genelde yeşil renktedir ve içerisinde parıltılı mika tanecikleri bulundurur. Şans taşı olarak da bilinir ve liderlik ve cesaret yeteneklerini artırdığına dair bir inanç vardır.
- Gül Kuvars: Pembe renktedir. Sevgi ve huzur taşı olarak bilinir. Ayrıca, kalp çakrasını açtığına inanılır. Yaygın olarak romantik ilişkileri güçlendirmek için kullanılır.
- Jasper: Kırmızı, sarı, yeşil ve kahverengi tonlarında bulunan opak bir taştır. Fiziksel ve ruhsal denge sağladığına inanılır. Çok dayanıklı bir taştır ve enerjiyi stabilize ettiğine, stresi azalttığına inanılır.
- Krizokol: Mavi ve yeşil renktedir. Bakır içerir. Sakinleştirici ve dengeleyici etkileriyle bilindiğinden meditasyon ve ruhsal çalışmalar için kullanılır.
- Hematit: Yüksek demir içeriğine sahiptir ve metalik gri ya da siyah renktedir. Enerjiyi topraklama ve koruma özellikleri vardır. Fiziksel sağlığı desteklemek için kullanılır.
- Aytaşı: Süt beyazı rengindedir ama ışık altında mavi parıltılar sergiler. Dişil enerjiyi ve duygusal dengeyi artırır. İç huzuru ve sezgiyi kuvvetlendirdiğine dair bir inanç vardır.
- Amazonit: Adını Amazon Nehri’nden alır ve mavi – yeşil renklerde bulunur. Kendini ifade edebilme gibi iletişim yeteneklerini desteklediği düşünülür. Sakinliği teşvik etmek adına kullanılır.
Kaç Çeşit Doğal Taş Vardır?
Doğal taşların pek çok kullanım alanı mevcuttur. İnşaat sektörü, mücevherat yapımı, dekoratif objeler ve endüstriyel ürünler; doğal taşların en çok kullanıldığı alanlardır. Doğal taşların çeşitliliği, bu taşların farklı renk, doku ve özellikler göstermesine olanak tanır. Her biri kendine özgü fiziksel ve kimyasal özelliklere sahiptir. Biz de, doğal taşların temel çeşitlerini sizler için derledik.
- Mineraller ve Mineraloidler: Doğal taşların ayrıldığı iki temel gruptur. Mineraller, belirli kimyasal bileşimlere ve kristal yapıya sahip doğal katı maddelerdir. Mineraloidler ise kristal yapı göstermezler.
- Kuvartz Ailesi Taşları: Kuvars, aventurin ve rutil kuvarsı içerisinde barındırır.
- Kalsedon Ailesi Taşları: Bu taşların en bilinenleri; akik, jasper ve sardonyxtir.
- Feldispat Ailesi Taşları: Aytaşı ve labradorit taşlarını barındırır.
- Opal Ailesi Taşları: Bu taşlar, yüzeylerindeki ışık oyunlarıyla bilinirler.
- Mika Ailesi Taşları: Hematit ve kipus, bu aileye ait taşlardır.
- Karbonatlı Taşlar: En bilinenleri mermer ve kalkerdir.
- Jips ve Tuz Taşları: Jips, alçıtaşı olarak da bilinir. Tuz taşları ise tuzun doğal hali olarak bulunur.
- Yapay ve Sentetik Taşlar: Doğal taşların yapay bir şekilde üretilmesidir. İşlenmiş ürünlerdir.
